Presentatie Rustam Kasimdzhanov

Die lui bij HMC kunnen ook overdrijven. Roepen ze luid dat twee voormalige wereldkampioenen hun gelederen gaan versterken, komen ze daar aan met een ex-wereldkampioen onder 16.
Klopt, maar aan de andere kant: een Nederlander heeft die titel nog nooit in de wacht weten te slepen. En de tweede naam klinkt als een klok: Rustam Kasimdzhanov! Met 2672 nummer 36 van de huidige wereldranglijst, slechts een paar puntjes onder Magnus Carlsen en Loek van Wely.

Jeugdkampioenschappen
Rustam is evenals Paul Span geboren in 1979 en komt net als Mikhail Saltaev uit Oezbekistan, indertijd een centraal-Aziatische deelrepubliek van de voormalige Sovjetunie, nu een onafhankelijke staat gelegen ten noorden van Afghanistan met pakweg 26 miljoen inwoners. Hoofdstad Tasjkent.
Zijn oudste partij in de databank stamt uit 1991 en werd gespeeld in een U18 kampioenschap te Alma-Ata in Kazachstan. In 1993 speelt hij mee in het Oezbeeks kampioenschap en won toen al van Saltaev, een prestatie die hij tijdens het Aziatisch kampioenschap in 1998 in Teheran nogmaals zou herhalen.
Kasimdzhanov kwam drie keer uit op het wereldkampioenschap U16, in 1993, ’94 en ‘95. In dat laatste jaar probeerde hij het ook in het echte jeugdwereldkampioenschap in Halle (Duitsland). Daniel Fridman deed toen ook mee en werd gedeeld 5e-10e. Winnaar Roman Slobodian uit Duitsland. Het jaar erop in Cala Galdana op Menorca volgde het WK onder 18, in 1997 weer het Jeugd-WK in Zagan (Polen). Kasimdzhanov werd toen gedeeld 6e-10e met 8,5 uit 13. Winnaar Tal Shaked (USA), Nederland werd vertegenwoordigd door Erik van den Doel mee, die 7,5 punten bij elkaar speelde.
Zijn laatste Jeugd-WK werkte Kasimdzhanov in Erevan (Armenië) af in 1999. Met wit won hij daar (bijna) alles, maar in de ontmoeting met zijn rechtstreekse concurrent ging het mis. Alexander Galkin pakte de titel met 10,5 uit 13, Kasimdzhanov kwam een halfje tekort.
Derde werd toen trouwens Levon Aronian met 9 uit 13. De Nederlanders in dat toernooi waren Dennis de Vreugt en Ruud Janssen. Beiden haalden 7 uit 13.

Wereldkampioenschappen
Enkele maanden tevoren, in het FIDE-WK te Las Vegas 1999 werd Kasimdzhanov (toen 2603) in de eerste ronde teleurstellend uitgeschakeld door Christian Bauer (2480).
Twee jaar later in Moskou kwam hij tot de derde ronde. Nikolay Vlassov en Igor Khenkin werden opzij gezet, maar tegen Zurab Azmaiparashvili ging hij met 2,5-1,5 ten onder. Ivanchuk (die Anand elimineerde) en Ponomariov (die in de halve finale van Svidler won) bereikten daar de finale. In de aansluitende match sloeg Ponomariov toe.
Het jaar erop reikte hij tot verrassing van velen tot de finale van de tweede World Cup in Hyderabad (India) maar toen moest hij het toch afleggen tegen een oppermachtige Vishy Anand.

Twee jaar verder, in Tripoli of all places, was zijn doel naar eigen zeggen ‘to survive a couple of rounds and make some money’. Nou, dat lukte aardig. Dertig partijen later was hij de FIDE-wereldkampioen en opvolger van Khalifman en Ponomariov. Ramirez, Ghaem, Ivanchuk, Almasi, Grischuk, Topalov (9,5 uit 10 tot dan toe) en in de finale Michael Adams moesten eraan geloven. Zijn geheim: I was ready to lose!

De verrassend verworven nieuwe status leverde Kasimdzhanov geen enkele toernooi-uitnodiging op. Het enige dat hij eraan overhield was deelname aan de WK-achtkamp in het Argentijnse San Luis eind 2005. Daar mengde hij zich volop in de strijd (één remise tegen de ongenaakbare Topalov, zie foto) en velde zelfs een van de top-favorieten (Anand), maar het was slechts genoeg voor een zesde plaats, gedeeld met Michael Adams. 'If the title is not taken very seriously by the world around you, it would be ridiculous for you to take it seriously yourself.'

Teamwedstrijden
De kracht van het nationale team van Oezbekistan dient niet onderschat te worden. In Turijn eindigde het land als 13e net achter Nederland. Het absolute hoogtepunt beleefde men in 1992 met het behalen van de zilveren medaille op de Olympiade in Manila, met Saltaev in de gelederen! Sinds 1996 is Kasimdzhanov een vaste waarde, sinds 1998 zelfs kopman. Niet alleen deed hij alle zes keer mee op de Olympiade (totaalscore 37,5 uit 57), hij voerde ook het team aan dat als winnaar van het Aziatisch continentaal kampioenschap 1999 mee mocht doen aan het WK voor Teams in Erevan 2001. In die periode haalde hij ook zijn hoogste positie op de Top 100-lijst: elfde met een rating van 2704!

Kasimdzhanov speelt sinds 1998 in de Bundesliga. Eerst voor SG Aljechin (Solingen), maar kort voor zijn triomf in Tripoli besloot hij over te stappen naar Bad Godesberg, dat uitkomt in de tweede Bundesliga (West). En wie komt hij daar tegen in ronde 2: Vasily Ivanchuk! Speelt ook in de tweede Bundesliga…

Kasparov
De overwinning in Tripoli hield eigenlijk in dat Kasimdzhanov een match zou mogen spelen tegen Kasparov. Daar is het nooit van gekomen. In serieuze partijen heeft Kasimdzhanov vijf maal het genoegen (?) gesmaakt aan te mogen treden tegen Kasparov. Zoals in Batumi 2001, toen beide heren op zet 10 overzagen dat er een volle toren instond. Of de partij uit Linares 2005, waarin de schaakwereld het laatste theoretische nieuwtje uit Kasparovs befaamde laboratorium live te zien heeft gekregen. De enige remise scoorde hij in de eerste turnus in Linares. Met zwart nog wel!

Volgende keer meer over Kasimdzhanov. Dan behandelen we zijn vele optredens in Nederland en beantwoorden we ook de vraag hoeveel partijen hij tot dusverre in de KNSB-competitie gespeeld heeft.