Presentatie Jonathan Speelman

Een hoogst opmerkelijke nieuwe kracht van HMC Calder voor het seizoen 2006-2007 is grootmeester Jonathan Speelman. Deze Britse speler werd op 2 oktober 1956 geboren in Londen en zal dus dit seizoen zijn 50e verjaardag vieren. Als jeugdspeler behoorde hij tot de nationale top, en op 21-jarige leeftijd werd hij voor het eerst Brits kampioen. Dit wapenfeit zou hij in 1985 en 1986 herhalen.
Jon Speelman's grote internationale doorbraak vond plaats in 1987. Weliswaar was hij een getalenteerd speler, en had het in 1980 zelfs tot grootmeester gebracht, maar in 1987 won hij het interzonale toernooi van Subotica en dat is toch een prestatie van de buitencategorie. Zijn progressie schijnt in niet onbelangrijke mate te maken te hebben gehad met een succesvolle oog-operatie waarna zijn slechte zicht aanmerkelijk verbeterde.
Het waren nu vooral Jonathans resultaten in de kandidatenmatches die zijn entree tot de directe wereldtop bevestigden. De Amerikaans kampioen Yasser Seirawan, die zichzelf middels een PR offensief tot belangrijkste kanshebber had gelanceerd, werd in 1988 kansloos verslagen met 4-1 en vervolgens moest ook mega-talent Nigel Short met 3½-1½ zijn meerdere erkennen. In de halve finale in 1989 moest Jan Timman in vorm eraan te pas komen om de opmars te stuiten. Na een leuke en spannende match won Jan uiteindelijk de laatste partij, en de wedstrijd met 4½-3½ . In de volgende wereldkampioenschapscyclus acteerde Jonathan Speelman opnieuw, maar moest deze keer met 5½-4½ zijn meerdere erkennen in Nigel Short, de man die uiteindelijk een veelbesproken match met Garry Kasparov zou spelen.
In de jaren rond 1990 was Jonathan Speelman een regelmatige gast op wereldtop toernooien georganiseerd door de Grandmasters Association -GMA- en bevestigde daar zijn positie tussen de topspelers. De hoogste klassering die hij op de wereldranglijst behaalde was de 4e plaats, in 1988-1989.
Voor wie het nog niet of niet meer weet: Speelman is een oude bekende in de KNSB-competitie. Zie zijn reactie toen wij hem vroegen om voor ons team te komen spelen: "Yes, I'm certainly interested in playing for HMC Calder. As you know, I played for years in the Dutch league for Volmac but stopped when they collapsed rather than as a conscious decision." Hij speelde niet alleen vele jaren voor Volmac, hij werd er vele malen kampioen van Nederland mee!

Wat voor speler is Jonathan Speelman eigenlijk, zullen de (enkele ?) clubgenoten die zijn spel niet kennen zich misschien afvragen. Hij is bekend om zijn creatieve stijl en soms ongewone openingsspel. Speel hier twee fantastische partijen van hem na: Een partij tegen Lev Psakhis, waarin hij (met het briljante 21...Pa2!) bewijst dat het paardenpaar zelfs in een open stelling niet altijd onder hoeft te doen voor het loperpaar en een prachtige overwinning op Viktor Kortchnoi met de Moderne Verdediging.
Ook nu hij na vele jaren grootmeesterschap de wereldtop vaarwel heeft gezegd en zijn ambities wat heeft bijgesteld is hij gevaarlijk voor iedereen. In het open toernooi van Gibraltar, begin 2006, "ontwaakte" hij halverwege het toernooi na een aantal remises, en versloeg in opeenvolgende ronden de toppers Emil Sutovsky en Mikhail Gurevich ...
Dat hij al decennia lang lid van het Engelse olympiadeteam is, onlangs nog actief in Turijn, is tekenend voor het respect dat deze Britse grootmeester in zijn moederland nog steeds geniet.

Niet alleen als speler, maar ook als trainer van het eerste team zal Jonathan Speelman komend seizoen een belangrijke rol vervullen. Hij is bekend als een uitstekend analyticus en heeft een aantal goede schaakboeken geschreven. Een kleine bloemlezing van zijn beste titels :
- Analysing the Endgame (Batsford, 1981)
- Endgame Preparation (Batsford, 1981)
- Jon Speelman's Best Games (Batsford, 1997)
Enkele partijen uit Jon Speelman's Best Games

Aan zijn eerste eindspelboek ligt een fraai verhaal ten grondslag, waarom schrijft een jonge speler een boek over het eindspel? Eénvoudig, in zijn bescheiden woning had hij geen televisie! Dus benutte hij zijn vrije tijd met het kritisch doornemen van de eindspelboeken van Averbach, met meervoudig positief gevolg. Niet alleen kwam het zijn eigen eindspeltechniek ten goede, maar hij verzamelde al doende ook materiaal voor zijn eigen boek(en).

Over de praktijk van Jonathan's trainingsarbeid is bekend dat hij in vroeger jaren Timman heeft gesecondeerd, en meer recentelijk een toptalent als Luke McShane heeft begeleid.

Jonathan Speelman blijft sterk betrokken bij de recente ontwikkelingen in de schaakwereld met zijn populaire schaakrubrieken in The Observer en in The Guardian.
Een kleurrijke en veelzijdige schaakpersoonlijkheid, die ongetwijfeld een belangrijke bijdrage zal leveren aan een geslaagd seizoen voor HMC Calder 1.